Koklear İmplant Yaşam Kalitesi Değerlendirme Araçları (KİYaKa)
KiYaKa Hakkında
Koklear İmplant Yaşam Kalitesi Değerlendirme Araçları (KİYaKa), koklear implant kullanıcılarının yaşam kalitesini kapsamlı biçimde değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş iki özbildirim ölçeğinden oluşur. Bu araçlar, McRackan ve arkadaşları tarafından geliştirilen orijinal CIQOL (Cochlear Implant Quality of Life) enstrümanlarının Türkçeye uyarlanmış halidir (1, 2).
KİYaKa, iki farklı ölçme aracı içerir:
-
KİYaKa-35 Profil: Yaşam kalitesini altı temel boyutta (iletişim, duygusal durum, eğlence, çevresel farkındalık, dinleme eforu ve sosyal etkileşim) değerlendiren 35 maddelik kapsamlı bir ölçek.
-
KİYaKa-10 Genel: Koklear implant kullanıcılarının genel yaşam kalitesini tek bir skorla ölçen 10 maddelik kısa form.
KiYaKa değerlendirme araçları, beşli Likert tipi derecelendirme sistemi ile yanıtlanmaktadır. Araçların klinik değerlendirmelerde kullanıcıların bireysel ihtiyaçlarını belirlemede yol gösterici olduğu düşünülmektedir. KiYaKa araçlarının Türkçe için dil ve kültürel adaptasyon çalışmaları Marmara Üniversitesi Odyoloji Bilim Dalında yürütülmüştür. Araçların geçerlik ve güvenirlik analizleri ise devam etmektedir.
KİYaKa, koklear implant kullanıcılarının yalnızca işitsel performanslarını değil; aynı zamanda sosyal katılım, duygusal iyilik hali, çevresel farkındalık ve günlük yaşam zorluklarını da ölçmeye olanak tanıyan bütüncül bir bakış sunmaktadır.
Klinik takiplerde ve bilimsel araştırmalarda kullanılmak üzere tasarlanan bu araçlar, bireylerin rehabilitasyon süreçlerinin planlanmasında önemli bir rehber niteliğindedir.
-
McRackan, T. R., Hand, B. N., Velozo, C. A., & Dubno, J. R. (2019a). Association of Demographic and Hearing-Related Factors With Cochlear Implant–Related Quality of Life. JAMA Otolaryngology–Head & Neck Surgery, 145(5), 422-430. https://doi.org/10.1001/jamaoto.2019.0055
-
McRackan, T. R., Hand, B. N., Velozo, C. A., & Dubno, J. R. (2019b). Development of the Cochlear Implant Quality of Life Item Bank. Ear and Hearing, 40(4), 1016-1024. https://doi.org/10.1097/aud.0000000000000684
Koklear İmplant Yaşam Kalitesi Değerlendirme Araçlarının (KİYaKa) Kullanımı
Koklear İmplant Yaşam Kalitesi Değerlendirme Araçlarının (KİYaKa) Türkçeye uyarlanması süreci tamamlanmış olup, geçerlik ve güvenirlik analizlerine ilişkin bilimsel çalışma halen devam etmektedir. Değerlendirme araçlarının Türkçe versiyonları, bu sürecin tamamlanmasının ardından ve sonuçların bilimsel bir yayın ile paylaşılması sonrasında kullanıma sunulacaktır.