B12 Vitamini ve İşitme: Bilimsel Bulgular Ne Diyor?

Bu görsel, yapay zekâ destekli bir görsel oluşturma aracı kullanılarak hazırlanmıştır.

Vitamin B12 (kobalamin), genel sağlık için kritik öneme sahip temel bir besin maddesidir. Vücudun metabolik fonksiyonları, DNA sentezi ve hematopoetik sistemin sürdürülebilirliği için kritik rol oynar. Ayrıca merkezi sinir sisteminde miyelin kılıf sentezi (miyelinasyon) için gereklidir. B12 vitamini eksikliği, genellikle serum veya plazma B12 düzeylerinin 148 pmol/L (200 pg/mL) altına düşmesiyle tanımlanır.

İşitme Kaybı ile Bağlantı Mekanizmaları

Vitamin B12 eksikliği, işitme kaybıyla; özellikle koklear sinir nöronlarındaki miyelinizasyon bozuklukları ve sinirsel iletim ile vasküler yapılardaki metabolik bozulmalar aracılığıyla ilişkilendirilmektedir.

Yapılan sistematik derleme, düşük serum B12 düzeyine sahip bireylerde işitme bozukluğu prevalansının, normal veya yüksek B12 düzeyine sahip bireylere kıyasla anlamlı şekilde daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Bazı çalışmalarda işitme eşiklerindeki yükselmeler düşük frekanslarda (250–500 Hz) gözlenirken, diğerlerinde 4 kHz üzeri yüksek frekanslarda etkilenme bildirilmiştir. Ayrıca, B12 eksikliği olan bireylerde Distorsiyon Ürünü Otoakustik Emisyon (DPOAE) yanıtlarının azalması, koklear düzeyde fonksiyonel bozulmaya işaret etmektedir.

Çocukluk Çağında Etkiler

Çocukluk döneminde B12 eksikliği, işitsel sistemin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Özellikle okul çağındaki çocuklarda hafif düzeyde işitme kaybı, B12 eksikliği olanlarda daha yaygın olarak raporlanmıştır. Bu durum, erken tanı ve müdahalenin gelişimsel sonuçlar açısından önemini vurgulamaktadır.

Geriatrik Popülasyonda Bulgular

Yaşla ilişkili işitme kaybı geriatrik popülasyonda sık görülmekte olup, B12 eksikliği bu süreçte hızlandırıcı bir faktör olarak değerlendirilmektedir. Düşük serum folat ve B12 düzeylerinin, yüksek frekanslardaki artan işitme eşikleriyle anlamlı düzeyde ilişkili olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle, yaşlı bireylerde optimal B12 düzeylerinin korunması, yaşa bağlı işitme kaybının önlenmesinde potansiyel olarak değiştirilebilir bir risk faktörü olarak öne çıkmaktadır.

Bu görsel, yapay zekâ destekli bir görsel oluşturma aracı kullanılarak hazırlanmıştır.

Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı ve Tinnitus 

Gürültüye bağlı işitme kaybı olan bireylerde, kontrol gruplarına kıyasla anlamlı düzeyde daha düşük ortalama serum B12 düzeyleri bildirilmiştir. Benzer şekilde, tinnitus (kulak çınlaması) olan bireylerde de düşük B12 düzeylerinin prevalansı daha yüksek bulunmuştur. Kronik tinnitus ve gürültüye bağlı işitme kaybının birlikte görüldüğü olgularda B12 eksikliği oranları, yalnızca gürültüye bağlı kaybı olan ya da normal işiten bireylere göre daha yüksektir. Bazı çalışmalarda B12 takviyesinin tinnitus semptomlarını (şiddet, gürültülü ortamlarda rahatsızlık, subjektif algı) hafiflettiği rapor edilse de, bu iyileşmeler genellikle istatistiksel olarak anlamlı düzeye ulaşmamaktadır. Bu durum, B12'nin terapötik etkilerinin henüz netlik kazanmadığını ve ileri araştırmalara gereksinim duyulduğunu göstermektedir.

Geleceğe Yönelik Öneriler

Vitamin B12 düzeyleri ile işitme sağlığı arasındaki ilişkinin daha iyi anlaşılabilmesi ve eksikliğin telafisine yönelik müdahalelerin etkili olup olmadığının belirlenebilmesi için daha fazla bilimsel araştırmaya ihtiyaç vardır. Özellikle, gıda takviyeleri ve farmakolojik B12 uygulamalarının işitsel sistem üzerindeki etkilerini değerlendiren uzunlamasına, kontrollü çalışmalar bu alandaki bilgi boşluğunu dolduracaktır.

Kaynak: Rodrigues J, Anand S, Gunjawate D, Kumar K, Ravi, R. (2025) Exploring the intricate connection between vitamin B12 deficiency and hearing loss: A systematic literature review. Ear Nose Throat J.